MANİSA
Manisa
Manisa ve çevresi, tarihi devirlerde Hititler, Akalar, Frikyalilar, Lidyalilar, Persler, Makedonyalilar, Bergamalilar, Romalilar tarafindan yönetilmistir. Saruhan bey, 1313 yilinda Manisa’yi Bizanslilardan aldiktan sonra bu sehri beyligine baskent yapti. Bu tarihten sonra da bu yöreye Saruhan Beyligi adi verildi. 1410 yilinda Osmanli Imparatorlugunca alinmasina kadar beylikle yönetilen Manisa’da Saruhan Bey, Fahrettin Ilyas Bey, Ishak Çelebi ve Hizir Sah beylik yapmislardir. Saruhan Beyligi 1410 yilinda kesin olarak Osmanli Imparatorlugu sinirlari içine alindiktan sonra Manisa Sehri Sehzadeler Sancagi yapildi. 1410-1595 tarihleri arasinda Manisa ve yöresi Sehzadeler tarafindan yönetildi. Ünlü padisahlardan Fatih Sultan Mehmet, Kanuni Sultan Süleyman burada yöneticilik yapmislardir. Osmanli Imparatorlugu yönetim bakimindan iki eyalete bölünmüstür: 1) Rumeli Eyaleti, 2) Anadolu Eyaleti. Eyaletler Sancaklara, sancaklar kazalara ayrilmisti. Manisa, bu yönetim içinde 1595-1811 tarihleri arasinda merkezi Kütahya olan Anadolu Eyaletine bagli Saruhan Sancagi idi. Sehzadelerin Sancak beyi olarak bulundugu dönemde Saruhan Sancagi egitim, Ilim ve kültür merkezlerinden biri durumuna geldi.1923 yilinda bütün mutasarrifliklarin Vilayet sayilmasi üzerine Saruhan Sancagi da Vilayet oldu. 24.10.1926 tarihli 4248 sayili Kararname ile haberlesme ve islemlerde kolaylik saglanmasi bakimindan Saruhan Ilinin adi Manisa olarak degistirilmistir. I. Dünya Savasindan sonra 30 Ekim 1918’de Limni’nin Mondros Mütarekesinin 7. maddesine göre, Itilaf Devletleri kendi güvenliklerini tehikede gördükleri zaman, askeri bakimdan önemli olan Türk topraklarini isgal edebileceklerdi. Bu maddeye dayanarak Ingiltere ve Fransa’nin onayini da alan Yunanlilar’in I.Tümeni, 15 Mayis 1919 günü Izmir’e çikti. Yunanlilar, 23 Mayis 1919 da, isgali Gediz Vadisi boyunca genisletmeye basladi.Yunan toplu saldirisi, 22 Haziran 1920’de basladi. yunan birlikleri topçu atesi desteginde, Akhisar cephesinde; Kanbogazi ve Yayaköy, Soma cephesinde; Çaldag yönünde saldiriya geçti.Yunanlilar ayni gün Akhisar’a girdiler. Türk Birlikleri geri çekilmek zorunda kaldi. 23 Haziran da Salihli, 24 Haziran da Alasehir ve Soma isgal edildi.
28 Haziranda da Kula’ya girdiler. Isgal yillarinda, yerli Rumlar’in da kiskirtmasiyla halk, çok büyük bir baski altina girdi. Camiye gitmeyi, ezan okumayi uzun süre engellediler. Silah arama bahanesi ile evler basildi, yagmalandi,dövülerek yaralananlar, hatta öldürülenler oldu. 30 Agustos 1922 Dumlupinar Meydan Muharebesinin kesin zaferle sonuçlanmasindan sonra, Fahrettin Pasa komutasindaki Süvari Kolordusu, hizla Izmir üzerine yürüdü. Yunan direnisi tamamen kirildi. Yunan birlikleri dagildi ve kaçmaya basladi. Ordumuz 4 Eylül’de Alasehir ve Kula’ya girdi. 5 Eylül’de Salihli, 6 Eylül’de de Kirkagaç, Soma ve Akhisar, Yunan isgalinden kurtuldu. 7 Eylül’de Turgutlu, 8 Eylül’de de Manisa’ya askerimiz girdi. Böylelikle Manisa Il olarak isgalden kurtulmus oldu.
